İlaç alerjisi vücudunuzdaki bağışıklık sisteminin bir ilaca karşı verdiği anormal reaksiyondur. Bitkisel, reçeteli veya reçetesiz her tür ilaç, ilaç alerjisini tetikleyebilmektedir. Bazı ilaçları aldıktan sonra vücudunuzda, kurdeşen, kaşıntı kızarıklık gibi belirtiler görülüyorsa, bu durum ilaç alerjiniz olabileceğini gösterir. Bu bölümde sizlere ilaç alerjisinin ne olduğunu anlattık.
İlaç Alerjisi Nedir?
Bağışıklık sisteminin belirli bir ilaca karşı gösterdiği anormal reaksiyona denilir. Reçeteli, reçetesiz ya da bitkisel her tür ilaç, ilaç alerjisinin gelişmesini tetikleyebilmektedir. Belirli ilaçlarda daha sık görülmektedir.
İlaç Alerjisinin Ciddiyeti
İlaç alerjisinin en yaygın görülen belirtileri, ürtiker (kurdeşen), kızarma, kaşıntı ve ateşlenmedir. İlaç alerjisi, vücuttaki bir çok sistemi etkileyen anafilaksi gibi çok ciddi hayati risk taşıyan reaksiyonlara neden olabilir.
İlaç alerjisi, ilaçların gösterdiği, prospektüslerde anlatıldığı gibi bilinen olası yan etkilerle aynı değildir, karıştırılmamalıdır. Ayrıca ilaç alerjisi aşırı doz ilaç alımından ileri gelen ilaç zehirlenmesinden de farklıdır. Bu nedenlerden dolayı, ilaç alerjisi öğrenilmeli ve kontrol altına alınmalıdır.
İlaç Alerjisinin Nedenleri
Bağışıklık sistemi, bir ilacı ölümcül ya da bakteriyel enfeksiyonmuşçasına zararlı bir madde olarak algıladığında, o ilaca karşı alerji meydana gelir. Çoğu zaman, bağışıklık sistemi bir ilaca karşı hassas olduğunda ilaç alerjisi gelişir.
İlaç Alerjisi Nasıl Oluşur?
Yani, ilacı ilk kez aldığınızda, bağışıklık sistemi onu zararlı içerik olarak algılar ve o ilaca karşı antikor geliştirir. Bir daha ki sefer o ilacı kullandığınızda, bu özel antikorlar ilacı zayıflatır ve bağışıklık sistemi direkt olarak harekete geçer. Bu olayda salgılanan antikorlar alerjik reaksiyonlara neden olur.
İlacı ilk kez kullanmanızda bunun farkına varamayabilirsiniz. Bazı verilere göre, antibiyotik gibi besin içeriklerindeki ilaç zerrelerinin miktarı bile bağışıklık sisteminizin antikor üretmesi için yeterlidir.
Bazı alerjik reaksiyonlar biraz farklı süreçlerle meydana gelebilir. Araştırmacılara göre; bazı ilaçlar direkt olarak, T hücresi olarak adlandırılan bağışıklık sistemi beyaz kan hücrelerine bağlanabilir. Bu durum alerjik reaksiyona neden olan kimyasalların salınımını harekete geçirir. Böyle durumlarda alerjik reaksiyon ilacı aldığınız ilk seferde meydana gelir.
Yaygın Olarak İlaç Alerjisine Neden Olan İlaçlar
Bağışıklık sisteminize göre herhangi bir ilaç alerjik reaksiyona neden olabilir, ancak bazı ilaçlar çok daha yaygın olarak ilaç alerjisiyle ilişkilendirilebilir. Bu ilaçları şöyle sıralayabiliriz:
– Penisilin gibi antibiyotikler,
– Aspirin ve steroid yapıda olmayan iltihap önleyici ilaçlar,
– Kanser tedavisi için kemoterapi ilaçları,
– Eklem iltihabı gibi otoimmün hastalıkları için kullanılan ilaçlar,
– Kortikosteroid kremler ya da losyonlar,
– HIV ya da AIDS olan kişiler için ilaçlar,
– Arı poleni ürünleri,
– Ekinezya
Alerjik Olmayan İlaç Reaksiyonları
Bazı durumlarda ilaca karşı olan reaksiyon ilaç alerjisiyle birebir aynı olabilir, ama bu bağışıklık sistemi tarafından tetiklenmemiştir. Bu durum alerjik olmayan aşırı hassasiyet reaksiyonu ya da pseudoallergy reaksiyonu olarak adlandırılır.
Bu durumla ilişkilendirilebilen yaygın ilaçlar şunlardır:
– Aspirin,
– Görüntüleme testlerinde kullanılan boyalar,
– Acıyı kesmek için kullanılan uyku ilaçları,
– Lokal anestezikler
İlaç Alerjisi Risk Faktörleri Nelerdir?
Herhangi bir kişi bir ilaca karşı alerjik gösterebiliyor olsa da, bazı faktörler ilaç alerjisi oluşma riskini arttırmaktadır. Bu faktörler şunlardır:
– Besin alerjisi, alerjik rinit gibi diğer alerjik hastalıklara sahip olmak,
– Başka bir ilaca karşı alerjik reaksiyon göstermiş olmak,
– Ailede başka kişilerde ilaç alerjisi olması,
– Aşırı doz, tekrar tekrar ilaç kullanmak ya da çok uzun süre bir ilacı kullanmak gibi çok fazla ilaca maruz kalmak,
– HIV ya da Ebstein-Barr Virüsü gibi alerjik ilaç reaksiyonlarla ilişkilendirilebilecek bazı hastalıklar
İlaç Alerjisinin Belirtileri Nelerdir?
İlaç alerjisinin belirtileri genellikle, ilacı aldıktan sonraki 1 saat içinde meydana gelir. Çok sık görülmese de bazı reaksiyonlar saatler, günler, hatta haftalar sonra meydana gelebilir. İlaç alerjisinin en yaygın görülen belirtileri şunlardır:
– Ciltte kızarma ve döküntü,
– Ürtiker (kurdeşen),
– Kaşıntı,
– Ateşlenme,
– Ciltte kabarma,
– Nefes daralması,
– Hırıltı,
– Burun akıntısı,
– Gözlerde kaşınma ve sulanma.
Anafilaksi Ciddi Bir Belirtidir
Anafilaksi, vücuttaki bir çok sistemin çalışmasını engelleyen, nadir görülen ve hayati risk taşıyan bir ilaç alerjisi reaksiyonudur. Anafilaksi geliştiğinin belirtileri şunlardır;
– Nefes almada zorluğa yol açan solunum yolları ve boğazın sıkışması,
– Mide bulantısı ve karında kramp oluşması,
– Kusma ya da ishal,
– Yorgunluk ve bayılma hissi,
– Zayıf ve hızlı nabız,
– Tansiyon düşmesi,
– Felç,
– Bilinç kaybı.
İlaç Alerjisinden Kaynaklanan Diğer Durumlar
Daha nadir olarak görülen ilaç alerjisi reaksiyonları, ilacı kullandıktan günler ya da haftalar sonra meydana gelebilir ya da ilacı kullanmayı kestikten sonra belli bir süre daha kalabilir. Nadir görülen bu reaksiyonlar şunlardır:
– Serum Hastalığı: Ateşlenme, eklem ağrısı, ciltte kaşıntı, kızarıklık, kabarma ve mide bulantısına neden olur.
– İlaca Bağlı Anemi: Baygınlık, kalp ritim bozukluğu, nefes almada zorluk ve diğer reaksiyonlara neden olan kırmızı kan hücrelerinde azalma.
– DRESS Sendromu: Ciltte kaşıntı, kızarıklık, beyaz kan hücrelerinde artış, ciltte kabarma, lenf bezlerinde şişme, etkisiz olan hepatit enfeksiyonun meydana gelmesine neden olan hastalık.
– Böbreklerde İltihaplanma (Nefrit): Ateşlenme, idrarda kan, ciltte kabarma, sersemlik gibi durumlara neden olur.
İlaç Alerjisi Belirtileri İçin Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
İlaç alerjisi belirtilerinden bir ya da bir kaçını gördüğünüzde mümkün olduğunca ertelemeden, acilen doktora gitmelisiniz. İlaç alerjisi belirtileri genel olarak ciddidir ve göz ardı edilmemelidir. Aksi taktirde hayati sonuçlar doğurabilir.