Alerjik astımın teşhisi, alerjik astımın başlıca belirtilerinden önceki makalelerimizde bahsetmiştik. Kısaca tekrar söz etmek gerekirse, başlıca belirtiler sık öksürük, nefes sıkışması ve göğüs ağrısıdır ve öncelikle alerjik astımı olduğunu düşünen kişi bu belirtilerin varlığını sorgulamalıdır. Bu belirtilere ek olarak, her gribin ardından öksürük olması, kış mevsiminde sık hastalanmak, gece uykudan uyandıran öksürükler, tüylü hayvanlarla aynı ortamda bulunmak, evde temizliğin ardından öksürük hırıltı gibi belirtiler de alerjik astımın başlıca belirtileri arasındadır.
Doktor Muayenesi
Muayenede alerji uzmanınız, alerjik astım belirtilerini ve bu belirtilerle karıştırılacak başka bir hastalığınızın olup olmadığını sorgular. Alerjik astımınızı tetikleyen belli maddeler olup olmadığını, beslenme tarzınızı, ev ve iş yerinizdeki ortamın nasıl olduğunu ve alerjik astım genetik bir hastalık olduğu için ailenizde astım ve egzama gibi hastalıkların bulunup bulunmadığını sorguladıktan sonra, sizi fiziksel muayeneye alır. Muayenede, fiziksel muayeneye ek olarak, alerji testi, laboratuvar tetkikleri ve solunum fonksiyon testleri yapılabilir.
Alerjik Astım Teşhisinde Yardımcı Testler
Hastanın belirtileri sorgulanıp muayene edildikten sonra, deriden alerji testi, solunum fonksiyon testi, kan testleri, ter testi, akciğer filmi gibi yardımcı olabilecek olan testlerden gerekli olanlar yapılır ve bu testlerin sonuçlarına göre kesin teşhis konulur. Alerjik astımın neye, hangi alerjene bağlı olduğunu anlamak için deri alerji testi çok önemlidir, ve genellikle yanıltmazlar, teşhis için en doğru sonucu verirler.
Alerjik Astımda Alerji Testi Çok Önemlidir
Alerjik astımda alerji testi oldukça önemlidir. Çünkü test sonucunda kişinin neye alerjisi olduğu, alerjinin ne boyutta olduğu ve aşı tedavisinin gerekli olup olmadığı sonucuna ulaşılır. Alerji testinin ciltten yapılması kandan yapılan teste göre daha güvenilir sonuç verir. Çünkü kandan yapılan test cihazın kalitesine ve kalibrasyon ayarlarına göre değişkenlik gösterebilir. Ciltten yapılan testte, vücut kendi tepkisine göre sonuç verdiği için ciltten alerji testi en güvenilir testtir.
Alerji Testi İçin Bazı İlaçları Bırakmak Gerek Gerekli
Hastaya alerji testi yapılabilmesi için bir hafta öncesinde eğer kullanıyorsa öksürük, soğuk algınlığı ve alerji ilaçlarını bırakmış olması gerek. Hasta eğer bu ilaçları bırakamayacak kadar kötü durumda ise önce hastanın doğru tedaviyle rahatlatılması daha sonra testinin yapılması uygun olur.
Alerjik Astım Dereceleri Belirtiler
Hafif Aralıklarla Hafif belirtiler haftada 2 gün ve ayda 2 gece olur
Hafif, Sürekli Belirtiler haftada 2’den fazla, ama günde en fazla 1 kez
Orta, Sürekli Belirtiler günde 1, haftada 1 geceden fazla
Şiddetli, Sürekli Belirtiler çoğunlukla gün boyunca, geceleri sık sık
Alerjik Astımın Tedavisi Nasıl Yapılır?
Alerjik astımın tedavisi için doğru teşhisin konulması son derece önemlidir. Yanlış alerjik astım teşhisi konulduğunda, hasta gereksiz yere ve uzun yıllar astım ilaçları kullanır. Ya da hasta alerjik astımsa ve yanlış teşhis konulmuşsa, hasta sık hastalanır ve boş yere antibiyotik kullanmış olur. Bu gibi olumsuz sonuçlardan kaçınmak için doğru teşhis oldukça önemlidir.
Alerjik Astımın Tedavisi Beş Basamaklıdır
Alerjik astımda tedavi süreci beş basamaklıdır. Bunlar şu şekildedir;
– Korunma,
– İlaç tedavisi,
– Alerji aşısı ,
– Tamamlayıcı tedavi
– Eğitim
Birinci Basamak: Korunma
Alerjik astım tedavisinde korunma alerjik astıma neden olan ve alerjik astımı tetikleyen faktörlere karşı korunma tedavisidir. Korunma tedavisinde alerjenlerden korunma, tetikleyicilerden korunma ve alerjik astım gelişimine neden olan faktörlerden korunma yöntemleri mevcuttur.
– Alerjenlerden Korunma
Alerjenlerden korunma denildiğinde hastanın alerjik astımına neden olan alerjen akla gelmelidir.Örneğin; hastanın ev tozu içerisinde bulunan mitelere karşı alerjisi varsa mitelara karşı korunma önlemleri alınmalı, evde buna göre bir düzen oluşturulmalı, kediye alerjisi varsa kedilerden uzak durmalı ve korunmalıdır.
– Tetikleyicilerden Korunma
Tetikleyicilerden korunmada en önemli risk faktörü griptir. Gribe karşı korunmada grip mevsimi öncesi grip aşısı yapılması önerilebilir. Alerjik astımlı hastaların keskin kokulara karşı da hassasiyeti olduğu için deterjan, parfüm, sigara kokularından da uzak durması gerekir. Temizleyicilerin ve deterjanların kokusuz olanları tercih edilmeli,temizlik yapıldıktan sonra odalar güzelce havalandırılmalıdır.
Hava kirliliğinin yoğun olduğu dönemlerde dışarıda fazla kalmamaya ve pencerelerin açılmamasına dikkat edilmesi korunma tedavisinde faydalı olacaktır.
İkinci Basamak: İlaç Tedavisi
Alerjik astımda rahatlatıcı ve iyileştirici tedavi olmak üzere iki çeşit ilaç tedavisi şekli vardır.
– Rahatlatıcı İlaç Tedavisi
Alerjik astım rahatlatıcı ilaç tedavisinde, ilaçlar bronşları genişleterek öksürük ve nefes sıkışmasında rahatlama sağlar. Rahatlatıcı ilaçlar, sadece öksürük, akciğerde hırıltı ve nefes darlığı olduğu dönemlerde, 1-2 hafta süreyle, şikayetler geçene kadar kullanılmalıdır.
– İyileştirici İlaç Tedavisi
Alerjik astım iyileştirici ilaç tedavisinde, iyileştirici, kortizon içeren ya da içermeyen ilaçlar vardır. Bu tedaviler akciğerlerde alerjik astım nedeniyle gelişen hasarı düzeltmek için uygulanır. Uzun süreli bir tedavidir. Doz ayarlaması dikkatle, hastaya zarar vermeyecek şekilde ayarlanmalıdır.
Üçüncü Basamak: Alerji Aşısı Tedavisi
Alerjik astım tedavisinde alerji aşısı etkili bir tedavidir. Alerji aşıları dilaltı ve cilt altı enjeksiyon aşısı olmak üzere iki tiptir. Dil altı aşısı da damla, sprey ve tablet aşısı olmak üzere 3 tiptir. Dilaltı sprey aşı 3 yaşından sonra, dil altı damla, tablet ve cilt altı enjeksiyon aşıları 5 yaşından sonra uygulanmaktadır. Dil altı aşılarının yan etkileri daha azdır. Cilt altı enjeksiyonlar da daha etkili tedavi yöntemidir.
Alerji aşıları alerjik astımın nedeni olan alerjiye karşı vücudu alıştırmakta ve bağışıklığı artırıp bronşların zarar görmesini engellemektedir. Bunun sonucu olarak da ilaç ihtiyacını azaltmakta, hatta ortadan kaldırmaktadır. Aşılar ortalama 3 yıl kullanılır.Bu aşılarda kortizon ve hormon bulunmaz sadece alerjenler bulunur. Uygulanan bu aşı tedavisi ile hastanın alerjik astımdan kurtulma olasılığı %80 ile % 90 oranındadır.
Dördüncü Basamak: Tamamlayıcı Tedavi
Alerjik astım tedavisinde tamamlayıcı tedavi, korunma, ilaç tedavisi ve alerji aşısı yanında verilen destek tedavisine denilir. Birçok yöntem uygulanmış ancak bilimsel olarak bu yöntemlerin önemli bir faydası bulunmamıştır. Özellikle akapunktur, biorezinans, homeopati gibi tamamlayıcı tedavilerde bilimsel olarak bir fayda görülmemiştir. Bitkisel tedavilerden ise, sadece kara buğday balı ve zencefilin faydalı olabileceği desteklenmiştir.
Beşinci Basamak: Eğitim
Alerjik astım tedavisinde eğitim hasta açısından oldukça önemlidir. Çünkü bu basamakta alerjik astımlı hasta ilaçların nasıl kullanılacağı konusunda eğitim alır ve bu eğitim sonucu ilaçların doğru kullanılması tedavi sürecini etkiler. Aksi taktirde ilaçların yanlış kullanılması tedavi başarısızlığına neden olacaktır.
Alerjik Astım İçin Alternatif ve Bitkisel Tedaviler
Bazı alternatif tedaviler alerjik astım belirtilerinin ilerlememesi için faydalı olabilirler. Ancak, unutulmamalıdır ki, bu alternatif tedaviler, özellikle şiddetli bir alerjik astımınız varsa, kesinle doktor tarafından yapılan tıbbi tedavinin yerini tutmaz. Herhangi bir şifalı ot ya da bitkisel takviye almadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun, çünkü bu tedaviler kullandığınız ilaçlarla birlikte yan etki gösterebilir.
Bazı alternatif tedaviler alerjik astım için kullanılabilir ancak, bu tedavilerin ne kadar işe yaradığını görmek ve olası yan etkilerini geniş çaplı olarak görebilmek için daha çok araştırmaya ihtiyaç vardır.
Önerilebilecek Alternatif ve Bitkisel Tedaviler
Alerjik astım için en faydalı ve önerilebilecek alternatif tedaviler şunlardır:
– Nefes Egzersizleri;
Alternatif tedavilerden nefes egzersizleri, kullandığınız ilaç miktarını azaltmanızda yardımcı olur. Nefes egzersizleri sayesinde, hem ilaca olan ihtiyacınız azalır, hem de alerjik astımın belirtilerini kontrol altında tutabilirsiniz.
– Bitkisel ve Doğal Tedaviler;
Alerjik astıma faydası görülen çok az sayıda bitkisel tedavi vardır. Düşünülenin aksine, çoğu zaman önerilse de, kuş yumurtası, keçi boynuzu pekmezi, dereotu bilimsel açıdan yeterli faydası görülmediği için alerjik astım için önerilmez.
Karabuğday balının alerjik astım tedavisi için faydaları bilimsel olarak desteklenmiştir. Balın anti-inflamatuar etkisi ve antibakteriyel etkisi olduğu için karabuğday balı önerilebilir. Karabuğday balının yanında, çörek otu, kafein, kolin ve çam kabuğu ekstresi alerjik astım alternatif tedavisi için düşünülebilir.
Alerjik Astım Tedavi Edilmediğinde Ne Olur?
Alerjik astım doğru teşhis ve tedavi gerektiren önemli bir hastalıktır. Tedavi edilmediği taktirde ciddi sorunlara veya başka hastalıklara yol açabilir. Alerjik astım tedavi edilmediğinde gerçekleşen durumlar şu şekildedir;
– Uyku, çalışma hayatı veya sosyal aktivitelerinizi etkileyecek artan belirtiler,
– İş hayatında ve okul hayatında alerjik astım şiddetlenmelerinden dolayı yorgunluk,
– İyi nefes almanızı etkileyen solunum yollarında kalıcı daralma (solunum yollarının yeniden şekillenmesi),
– Ciddi alerjik astım krizlerinden sık sık acil servis veya hastaneye yatma,
– Şiddetli alerjik astımı dengede tutmak için uzun süre kullanılan ilaçların yan etkisi.
Doğru tedavi, alerjik astımdan kaynaklanan hem kısa süreli hem de uzun süreli sorunları önlemede iyi yönde ciddi derecede fark göstermektedir.